اثر مهارکنندگی عصاره های پروتئینی بذور تریتیکاله، چاودار و دو رقم از گندم روی فعالیت آنزیم های آلفا_آمیلاز و پروتئاز گوارشی بید سیب زمینی phthorimaea operculella zeller )lep.: gelechiidae(

بید سیب¬زمینی (lep.: gelechiidae) phthorimea operculella zeller از آفات بسیار مهم گیاهان تیره بادنجانیان در سراسر جهان به ویژه گیاه سیب زمینی می¬باشد. لاروها در طول فصل زراعی در روی شاخ و برگ دالان حفر می¬نمایند اما از این طریق خسارت اقتصادی چندانی وارد نمی¬کنند. خسارت اساسی (گاهی تا 100 درصد) زمانی وارد می¬شود که آفت به غده¬های سیب زمینی در انبار حمله می¬نماید. کنترل شیمیایی آفت مذکور¬ به علت تغذیه لاروها درون دالان¬ها و مخفی بودن آن¬ها، مشکل می¬باشد، از این رو کشاورزان برای مبارزه با آفت، ناچار به استفاده از روش¬های مختلف کنترلی مانند انواع روش¬های زراعی، شیمیایی و زیستی به صورت توام می¬باشند. به علاوه در حال حاضر، استفاده از حشره کش¬های شیمیایی به دلیل اثرات سو، آن¬ها بر محیط و سلامتی انسان¬ها و نیز بروز مقاومت به حشره کش¬ها محدود شده است. از این رو مطالعه آنزیم¬های گوارشی حشرات و تعیین ویژگی¬های آنها فاکتوری اساسی در فرایند مدیریت تلفیقی آفات می باشد زیرا حشرات گیاهخوار برای تغذیه از گیاه و ایجاد خسارت وابسته به آنزیم¬های گوارشی خود می¬باشند. در این مطالعه برخی ویژگی-های بیوشیمیایی آنزیم¬های آلفا-آمیلاز و پروتئاز تام گوارشی معده میانی لارو سن آخر بید سیب زمینی و اثر مهارکنندگی عصاره پروتئینی برخی از بذرهای غلات روی فعالیت آنزیم¬های ذکر شده، با استفاده از سوبستراهای نشاسته و آزوکازئین مورد ارزیابی قرار گرفت و مشخص شد که آنزیم آلفا-آمیلاز در دمای 40 درجه سانتیگراد و اسیدیته 9 و پروتئاز تام در دمای 45 درجه سانتیگراد و اسیدیته 11 بیشترین فعالیت را دارد. عصاره پروتئینی بذر گندم، رقم¬های mv17 و آذر، تریتیکاله، رقم دانکو و چاودار، رقم سناباد با استفاده از سدیم کلرید 1/0 مولار استخراج شد. تمامی عصاره¬های پروتئینی اثر مهارکنندگی وابسته به غلظت بر روی فعالیت هر دو آنزیم ذکر شده نشان دادند. به این ترتیب که در بالاترین غلظت از عصاره پروتئینی گندم رقم mv17 و رقم آذر، تریتیکاله و چاودار (5/1میلی گرم پروتئین/میلی لیتر) به ترتیب 72/59، 63/50، 98/61 و 42/55 درصد از فعالیت آلفا-آمیلاز کاسته شد و در پایین¬ترین غلظت (0937/0 میلی گرم پروتئین/میلی لیتر) به ترتیب 89/12، 62/17، 91/19 و 62/20 درصد فعالیت مهارکنندگی مشاهده گردید. این در حالی بود که عصاره بذرهای ذکر شده در بالاترین غلظت به ترتیب46/42، 34/49، 80/55 و 82/41 و در پایین¬ترین غلظت 56/16، 88/4، 61/11 و 83/8 درصد آنزیم پروتئاز تام را مهار نمودند. در بررسی مهارکنندگی در ژل پلی آکریل آمید، آنزیم آلفا-آمیلاز و پروتئاز تام به ترتیب در حضور نشاسته 1 درصد و ژلاتین 5/0 درصد بدون استفاده از مهارکننده دو باند تشکیل دادند که در بالاترین غلظت از عصاره¬های پروتئینی، هر دو باند فعالیت آنزیم¬های مذکور، حذف یا از شدت آنها کاسته شد. نتایج نشان داد که عصاره پروتئینی بذر¬های ذکر شده قابلیت کاربرد در تولید گیاه سیب زمینی تراریخت مقاوم به بید سیب زمینی را دارا می¬باشند.